Nog even herinneren, sinds 2021 geeft onze vereniging naast het klassieke tijdschrift eveneens Het Land van Aalst EXTRA uit. Hierin worden monografieën gepubliceerd die te omvangrijk zijn om als artikel in de reguliere uitgave van ons tijdschrift te verschijnen. De EXTRA-uitgaven zijn alleen elektronisch toegankelijk en kunnen vrij geraadpleegd of gedownload worden op onze website. Met de publicatie onder onze merknaam ‘Het Land van Aalst’ garandeert het bestuur de kwaliteit van het gepubliceerde.
Geert Van Bockstaele hoef ik niet meer voor te stellen. Hij is als bestuurslid en beheerder gedurende tientallen jaren een van de steunpilaren van onze vereniging geweest. De laatste twintig jaar wijdde hij zich samen met zijn twee broers Marc en Julien aan de inventarisatie van de kerkarchieven in het bisdom Gent (van de parochies van vóór de fusies in 2016). Een werk dat hij vorig jaar beëindigde en resulteerde in de publicatie van een indrukwekkend aantal inventarissen, in druk uitgegeven door het Oost-Vlaams Verbond van de Kringen voor Geschiedenis, maar ook raadpleegbaar op de website van het Rijksarchief, althans INDIEN het parochiearchief aan het Rijksarchief is afgestaan en daar beheerd wordt.
Na een korte inleiding geeft hij een overzicht van de archiefwetten en richtlijnen, van de chronologische, inhoudelijke en geografische afbakening van het terrein en van de bewaarplaatsen (p. 10-24). Het betreft archieven van na 1800 tot aan de fusie van de parochies in 2016. Het gaat om de inventarisatie van 139 parochies in het oude Land van Aalst. De parochies van Destelbergen, Melle, Ename, Kluisbergen, Maarkedal en Ronse zijn niet opgenomen.
Daarna volgt een synthetisch overzicht (p. 25-69) van de vier grote onderdelen, die bij elke inventaris gebruikt zijn:
Archief van de Kerkfabriek (notulen en stukken van de kerkraad omtrent gebouwen, eigendommen, personeel, fundaties)
Archief van de pastoor (stukken betreffende het pastoraal beleid)
Andere parochiale verenigingen en instellingen
Documentatie (aanwezigheid van boeken, fotomateriaal)Tevens is dit alles rijk geïllustreerd met passende archiefstukken.Op basis van de gegevens van de inventarissen stelde hij zeven bijlagen samen, waarin hij telkens de namen van personen en van de parochies vermeldt, waarin deze actief zijn geweest of geeft hij aan welke verenigingen in welke parochies aanwezig zijn geweest (p. 72-91). Het gaat om volgende categorieën:
Architecten actief in kerken en pastorieën (er werden 29 nieuwe parochiekerken gebouwd en tientallen kerken gerestaureerd)
Schilderwerken
Glazeniers van nieuwe brandglasramen of restauraties
Roerende stukken (beeldhouwers, meubilair, schilderijen)
Orgelbouwers en restaurateurs, ontwerpers en uitvoerders
Klokgieters en restaurateurs
Lijst sociale verenigingenEen uiterst bruikbaar werkinstrument voor studenten en onderzoekers, dat inzicht biedt in de omvang van het oeuvre van kunstenaars en ambachtslieden, die meestal in meerdere parochiekerken werkzaam zijn geweest.
Met grote spijt meldt Geert het grote hiaat in zijn inventarisatiewerk. Door de onwil van één persoon, lid van de kerkraad, is hem de inventarisatie van het belangrijke archief van de Sint-Martinuskerk van Aalst belet. Verder is Geert van oordeel dat die geïnventariseerde kerkarchieven best bewaard worden door het Rijksarchief in Gent, dat in akkoord met het bisdom aan de parochies daartoe alle faciliteiten biedt. Bewaar- en consultatieomstandigheden zijn er optimaal. Voor het grootste deel van de kerkarchieven is dit daadwerkelijk het geval. Het bestuur van Het Land van Aalst steunt Geert ten volle in de optie om alle deze parochiearchieven te concentreren in Gent. De nieuwe fusieparochies zijn niet uitgerust om de deelarchieven van de voormalige parochiekerken deskundig te bewaren en te beheren.
Dank je Geert voor al je werk. Je hebt tweehonderd jaar parochiegeschiedenis aan de vergetelheid onttrokken en voor onderzoek veiliggesteld en toegankelijk gemaakt.
Dirk Van de Perre
De nieuwe publicatie kan je hier lezen!
