Deze versie is aangepast voor online gebruik. De originele, vormgegeven versie kan je hier downloaden:
Reinoud Vermoesen
Stadsrekeningen digitaal
‘Elk nadeel heb zijn voordeel’ zei een Nederlandse voetbaltrainer. Inderdaad, in een jaar waarin de samenleving omwille van de Covid-19-pandemie wakker is geschut door de kwetsbaarheid van het bestaan, hebben archieven en bibliotheken meer dan ooit de kaart van digitale beschikbaarheid getrokken. Op 29 september 2020 verscheen de volgende mededeling op de website van het Algemeen Rijskarchief:
‘Mediëvisten en vroeg-modernisten, opgelet! De gedigitaliseerde stadsrekeningen van tientallen Zuid-Nederlandse steden, bewaard in het archief van de Rekenkamers in het Algemeen Rijksarchief, staan online. Het gaat om steden in de graafschappen Vlaanderen, Henegouwen en Namen; de hertogdommen Brabant, Limburg en Luxemburg; en de heerlijkheden Doornik en Mechelen. Alles bij elkaar staan nu 9.476 stadsrekeningen online, goed voor meer dan 700.000 digitale beelden.’
Dat deze bronnen voor onderzoekers van de pre-industriële periode een absolute must vormen, hoeft geen betoog. De verplichting voor steden om jaarrekeningen bij te houden en voor te leggen aan de centrale Rekenkamer creëerde een ongezien bronnenbestand, die op een seriële manier kan bevraagd worden. Vele aspecten van het maatschappelijke leven in Aalst, Geraardsbergen en Ninove zijn hierdoor te onderzoeken. Het Rijksarchief verwoordt het als volgt:
‘Doorwinterde historici en heemkundigen weten al langer dat stadsrekeningen een schat aan informatie bevatten, niet alleen over het economische en culturele leven, maar over de meest uiteenlopende onderwerpen. Ook voor disciplines zoals historische taalkunde of militaire en milieugeschiedenis hebben stadsrekeningen bijvoorbeeld heel wat te bieden. Interessant is vooral dat vele inkomsten en uitgaven (voor stadswerken, wedden, schuttersfeesten, processies, enz.) elk jaar terugkomen, wat een studie over een lange periode mogelijk maakt.’
Ere wie ere toekomt
Dat het Aalsterse Stadsarchief een pioniersrol speelt in de digitale verspreiding van historische content is al lang duidelijk. Met de website madeinaalst bereikt het archief een groot publiek. Eén initiatief willen we hierbij nog eens extra voor het voetlicht plaatsen. Zo hebben Freddy Caudron (†) en Wilfried Vernaeve de rekening van 1585-1586 van een kritische tekstuitgave voorzien. Met de nodige duiding kan de lezer niet alleen de stadsrekening in hoge resolutie bekijken, de afbeeldingen zijn voorzien van een kritische transcriptie.
Daarnaast loopt eveneens de uitgave van stadsrekeningen in de reeks ALOSTANAE HISTORIAE FONTES, waar inmiddels in twee delen de rekeningen van de jaren 1395 tot en met 1405 en van de jaren 1405 tot 1409 zijn uitgegeven. Auteurs Wilfried Vernaeve en Freddy Caudron (†) vervolledigen de transcriptie van de oorspronkelijke tekst door middel van indices op persoonsnamen, plaatsnamen, huisnamen, beroepen en onderwerpen. Dankzij het uitmuntende werk van de auteurs is de laatmiddeleeuwse geschiedenis van Aalst nog toegankelijker geworden.
Meer informatie:
Reinoud Vermoesen
Kruisstraat 15B
1790 Affligem
reinoud.vermoesen@uantwerpen.be
